นางสาววิธิชา คำดำ 56170115 คณะภูมิสารสนเทศศาสตร์ สาขาภูมิศาสตร์
Remote Sensing (1)
วันอังคารที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
วันศุกร์ที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557
แนวโน้มของการประยุกต์ใช้ข้อมูลรีโมทเซนซิงในอนาคต
แนวโน้มของการประยุกต์ใช้ข้อมูลรีโมทเซนซิงในอนาคต
เป็นที่ตระหนักว่า ข้อมูลรีโมทเซนซิงมีศักยภาพในการนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่าง
มากมายมหาศาล อย่างไรก็ตามการใช้ข้อมูลรีโมทเซนซิงในการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมและ
สถานการณ์ของโลกที่ซับซ้อนและยุ่งยากในปัจจุบันนี้เพียงอย่างเดียว ยังไม่เพียงพอที่จะช่วย
ตัดสินปัญหาได้ถูกต้อง จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องนำเอาข้อมูลอย่างอื่นมาประกอบด้วย
เพื่อช่วยให้มีการวางแผนการตัดสินใจได้ถูกต้องยิ่งขึ้น
การใช้ข้อมูลรีโมทเซนซิงจะมปี ระโยชน์สูงสดุ ถ้าหากนำไปผสมผสานกับข้อมูล GIS และ
ข้อมูล จากระบบกำหนดตำแหน่งบนพื้นโลก (Global Positioning System หรือ GPS)
ซึ่งทั้งสามระบบนี้เมื่อนำมารวมกันจะเรียกว่า “Geoinformatic” ซึ่งเป็นระบบสารสนเทศเชิงพื้นที่
ในลักษณะสหสาขา ให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการจัดการ การวางนโยบาย การปฏิบัติการ
การวางแผนและการตัดสินใจเพ่อื การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม และสภาพแวดล้อม (ดาราศรี,
2541) และเมื่อนำเอาระบบ Geoinformatic มาประกอบเข้ากับระบบสื่อสารดาวเทียม
ที่กำลังก้าวหน้าอยู่ในปัจจุบันนี้ จะทำให้เกิดมิติใหม่ด้านสารสนเทศเชิงพื้นที่ ซึ่งจะเป็นประโยชน์
อย่างยิ่งในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และการประยุกต์ทางด้าน
วิศวกรรมศาสตร์และด้านอื่นๆ เช่นการก่อสร้างต่าง ๆ และการอนุรักษ์ดินและน้ำ เป็นต้น
เป็นที่ตระหนักว่า ข้อมูลรีโมทเซนซิงมีศักยภาพในการนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่าง
มากมายมหาศาล อย่างไรก็ตามการใช้ข้อมูลรีโมทเซนซิงในการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมและ
สถานการณ์ของโลกที่ซับซ้อนและยุ่งยากในปัจจุบันนี้เพียงอย่างเดียว ยังไม่เพียงพอที่จะช่วย
ตัดสินปัญหาได้ถูกต้อง จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องนำเอาข้อมูลอย่างอื่นมาประกอบด้วย
เพื่อช่วยให้มีการวางแผนการตัดสินใจได้ถูกต้องยิ่งขึ้น
การใช้ข้อมูลรีโมทเซนซิงจะมปี ระโยชน์สูงสดุ ถ้าหากนำไปผสมผสานกับข้อมูล GIS และ
ข้อมูล จากระบบกำหนดตำแหน่งบนพื้นโลก (Global Positioning System หรือ GPS)
ซึ่งทั้งสามระบบนี้เมื่อนำมารวมกันจะเรียกว่า “Geoinformatic” ซึ่งเป็นระบบสารสนเทศเชิงพื้นที่
ในลักษณะสหสาขา ให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการจัดการ การวางนโยบาย การปฏิบัติการ
การวางแผนและการตัดสินใจเพ่อื การพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม และสภาพแวดล้อม (ดาราศรี,
2541) และเมื่อนำเอาระบบ Geoinformatic มาประกอบเข้ากับระบบสื่อสารดาวเทียม
ที่กำลังก้าวหน้าอยู่ในปัจจุบันนี้ จะทำให้เกิดมิติใหม่ด้านสารสนเทศเชิงพื้นที่ ซึ่งจะเป็นประโยชน์
อย่างยิ่งในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และการประยุกต์ทางด้าน
วิศวกรรมศาสตร์และด้านอื่นๆ เช่นการก่อสร้างต่าง ๆ และการอนุรักษ์ดินและน้ำ เป็นต้น
การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียม
การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียม
ข้อมูลดาวเทียมที่ได้จากอุปกรณ์บันทึกต่างระบบ จะมีคุณสมบัติแตกต่างกันไป ดังนั้น
ก่อนที่จะนำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ จำเป็นต้องพิจารณาถึงคุณสมบัติของดาวเทียมด้วย
โดยทั่วไปแลว้ ผู้ใช้ข้อมูลมักจะพิจารณาด้าน คุณสมบัติเชงิ คลื่น มคี ุณสมบตั ิเชิงพนื้ ที่ และ
คุณสมบัติเชิงกาลเวลา (temporal characteristic)
การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมคล้ายกับการใช้ภาพถ่ายทางอากาศ ในด้านแปลความหมาย
จากภาพ แต่ภาพข้อมูลดาวเทียมมีศักยภาพต่างไปจากภาพถ่ายทางอากาศ เทคนิคการแปล
ความหมายก็แตกต่างกัน ภาพข้อมูลดาวเทียมสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้หลาย ๆ ด้านเช่น ป่าไม้
การใช้ทดีิ่น การเกษตร ธรณีวิทยา อุทกวิทยา อุบัติภัย ลักษณะตะกอนชายฝั่ง ภัยธรรมชาติ
และการปรับปรุงแผนที่ เป็นต้น ดังมีรายละเอียดพอสรุปได้ ดังนี้
ด้านการเกษตร (Agriculture)
ข้อมูลรีโมทเซนซิงสามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางด้านการเกษตรได้หลายอย่าง เช่น
การทำแผนที่ เพาะปลูกพืช การบ่งชี้เชื้อโรคต่าง ๆ และความเครียดของพืช การประเมิน
ผลผลิตพืช และ การตรวจหาวัชพืช และพืชที่ผิดกฎหมาย เช่น ฝิ่น เป็นต้น
ด้านสมุทรศาสตร์ (Oceanography)
เช่น ตรวจอุณหภมู ขิ องทะเล ทำแผนที่พนื้ ผิวทะเลและภมู ิประเทศใต้ท้องทะเล ทำแผนที่
กระแสน้ำในทะเล (Ocean Current Mapping) ศึกษามลภาวะในทะเล และศึกษาหาแหล่งปลา
และ ศึกษาน้ำแข็งในทะเล
ศึกษาทรัพยากรธรรมชาติที่ฟื้นตัวได้ (Renewable Resources)
เข่น สำรวจและติดตามการใช้ประโยชน์ที่ดิน (Land Cover Inventory And Monitoring)
ศึกษาด้านการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน ทำแผนที่ชนิดของภูมิประเทศ ประเมินผลกระทบ
ของภัยธรรมชาติ เช่น ไฟป่า และความแห้งแล้ง
ศึกษาด้านการชะล้างพังทลายของดิน (Soil Erosion Mapping)
เช่น ทำแผนที่และติดตามการชะล้างพังทลาย พยากรณ์แหล่งที่มีการชะล้างพังทลาย
ติดตามแหล่งที่มีการพังทลายของดิน และความเป็นทะเลทราย
อุทกวิทยา (Hydrology)
ติดตามแหล่งกักเก็บน้ำใต้ดิน ติดตามกิจกรรมด้านการชลประทาน ทำแผนที่แหล่ง
ความเค็ม การประเมินความชื้นในดิน และอุณหภูมิพื้นผิวดิน วางแผนด้านวิศวกรรมการก่อสร้าง
และติดตามประสิทธิภาพของงาน
การทำแผนที่ (Cartography)
ในแขนงวิชาที่เกี่ยวข้องกับการวัด และจัดทำแผนที่ เช่น จีโอดีซี่และโฟโตแกรมเมตรี
(Geodesy and Photogrammetry) สามารถรวมกับข้อมูลอื่นเพื่อแสดงผลผลิตแผนที่
ทำภาพสามมิติเพื่อจัดทำแผนที่ภูมิประเทศ และ เก็บรวบรวมและ แก้ไขแผนที่ให้ทันสมัย
ด้านอุตุนิยมวิทยา (Meteorology)
ศึกษาอุณหภูมิ และรูปแบบของอากาศท้องถิ่น ทำแผนที่เมฆ ติดตามการเคลื่อนตัว
ของพายุโซนร้อน ติดตามไฟป่า ทำแผนที่แหล่งที่มีหิมะปกคลุม และ ศึกษาสภาพอากาศ
ศึกษาด้านผังเมือง (Urban Planning Studies)
เช่น ทำแผนที่แสดงขอบเขตและการเปลี่ยนแปลงการตั้งถิ่นฐานเมือง ศึกษาด้านความ
หนาแน่นของชุมชน และการระบายน้ำในตัวเมือง ศึกษาเกี่ยวกับเส้นทางคมนาคม
และประเมินผลกระทบที่เกิดจากการขยายตัวของเมืองและอุตสาหกรรมที่มีต่อสภาวะอากาศ
ตัวอย่างกรณีศึกษาการประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมในประเทศไทย ด้านการใช้ประโยชน์
ที่ดิน ด้านการเกษตร และด้าน อื่น ๆ สามารถตรวจได้จากวารสารสำรวจระยะไกล
และสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Journal of Remote Sensing and GIS Applications)
ที่ออกโดยสมาคมสำรวจข้อมูลจากระยะไกลและสารสนเทศภูมิศาสตร์ (องค์การมหาชน) หรือ
วารสารที่เกี่ยวข้อง อื่น ๆ นอกจากนี้แล้ว สมพร สง่าวงศ์ (2543) ได้รวบรวมบทความทางวิชาการ
ด้านสำรวจระยะไกล และสารสนเทศภูมิศาสตร์ไว้ กรณีศึกษา ซึ่งอาจจะเป็นแนวทางในการ
นำเอาข้อมูลสำรวจระยะไกล ไปประยุกต์ใช้ในสาขาที่สนใจต่อไป
ข้อมูลดาวเทียมที่ได้จากอุปกรณ์บันทึกต่างระบบ จะมีคุณสมบัติแตกต่างกันไป ดังนั้น
ก่อนที่จะนำข้อมูลมาใช้ประโยชน์ จำเป็นต้องพิจารณาถึงคุณสมบัติของดาวเทียมด้วย
โดยทั่วไปแลว้ ผู้ใช้ข้อมูลมักจะพิจารณาด้าน คุณสมบัติเชงิ คลื่น มคี ุณสมบตั ิเชิงพนื้ ที่ และ
คุณสมบัติเชิงกาลเวลา (temporal characteristic)
การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมคล้ายกับการใช้ภาพถ่ายทางอากาศ ในด้านแปลความหมาย
จากภาพ แต่ภาพข้อมูลดาวเทียมมีศักยภาพต่างไปจากภาพถ่ายทางอากาศ เทคนิคการแปล
ความหมายก็แตกต่างกัน ภาพข้อมูลดาวเทียมสามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้หลาย ๆ ด้านเช่น ป่าไม้
การใช้ทดีิ่น การเกษตร ธรณีวิทยา อุทกวิทยา อุบัติภัย ลักษณะตะกอนชายฝั่ง ภัยธรรมชาติ
และการปรับปรุงแผนที่ เป็นต้น ดังมีรายละเอียดพอสรุปได้ ดังนี้
ด้านการเกษตร (Agriculture)
ข้อมูลรีโมทเซนซิงสามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางด้านการเกษตรได้หลายอย่าง เช่น
การทำแผนที่ เพาะปลูกพืช การบ่งชี้เชื้อโรคต่าง ๆ และความเครียดของพืช การประเมิน
ผลผลิตพืช และ การตรวจหาวัชพืช และพืชที่ผิดกฎหมาย เช่น ฝิ่น เป็นต้น
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsagri.jpg
ด้านธรณีวิทยา (Geology)
เช่น จำแนกรอยแตกแยกหรือโครงสร้างอื่น ๆ ทำแผนที่ภูมิสัณฐานวิทยาและแผนที่
พืชพรรณ การสำรวจแหล่งแร่ธาตุและน้ำมันปิโตรเลียม การวิเคราะห์ทางธรณีสัณฐาน
และการระบายน้ำ และการจำแนกชนิดของหิน
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsgeology.jpg
เช่น ตรวจอุณหภมู ขิ องทะเล ทำแผนที่พนื้ ผิวทะเลและภมู ิประเทศใต้ท้องทะเล ทำแผนที่
กระแสน้ำในทะเล (Ocean Current Mapping) ศึกษามลภาวะในทะเล และศึกษาหาแหล่งปลา
และ ศึกษาน้ำแข็งในทะเล
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsfishery.jpg
เข่น สำรวจและติดตามการใช้ประโยชน์ที่ดิน (Land Cover Inventory And Monitoring)
ศึกษาด้านการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน ทำแผนที่ชนิดของภูมิประเทศ ประเมินผลกระทบ
ของภัยธรรมชาติ เช่น ไฟป่า และความแห้งแล้ง
ศึกษาด้านการชะล้างพังทลายของดิน (Soil Erosion Mapping)
เช่น ทำแผนที่และติดตามการชะล้างพังทลาย พยากรณ์แหล่งที่มีการชะล้างพังทลาย
ติดตามแหล่งที่มีการพังทลายของดิน และความเป็นทะเลทราย
อุทกวิทยา (Hydrology)
ติดตามแหล่งกักเก็บน้ำใต้ดิน ติดตามกิจกรรมด้านการชลประทาน ทำแผนที่แหล่ง
ความเค็ม การประเมินความชื้นในดิน และอุณหภูมิพื้นผิวดิน วางแผนด้านวิศวกรรมการก่อสร้าง
และติดตามประสิทธิภาพของงาน
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsdam.jpg
การทำแผนที่ (Cartography)
ในแขนงวิชาที่เกี่ยวข้องกับการวัด และจัดทำแผนที่ เช่น จีโอดีซี่และโฟโตแกรมเมตรี
(Geodesy and Photogrammetry) สามารถรวมกับข้อมูลอื่นเพื่อแสดงผลผลิตแผนที่
ทำภาพสามมิติเพื่อจัดทำแผนที่ภูมิประเทศ และ เก็บรวบรวมและ แก้ไขแผนที่ให้ทันสมัย
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsmap.jpg
ศึกษาอุณหภูมิ และรูปแบบของอากาศท้องถิ่น ทำแผนที่เมฆ ติดตามการเคลื่อนตัว
ของพายุโซนร้อน ติดตามไฟป่า ทำแผนที่แหล่งที่มีหิมะปกคลุม และ ศึกษาสภาพอากาศ
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsnargis.jpg
ศึกษาด้านผังเมือง (Urban Planning Studies)
เช่น ทำแผนที่แสดงขอบเขตและการเปลี่ยนแปลงการตั้งถิ่นฐานเมือง ศึกษาด้านความ
หนาแน่นของชุมชน และการระบายน้ำในตัวเมือง ศึกษาเกี่ยวกับเส้นทางคมนาคม
และประเมินผลกระทบที่เกิดจากการขยายตัวของเมืองและอุตสาหกรรมที่มีต่อสภาวะอากาศ
ตัวอย่างกรณีศึกษาการประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมในประเทศไทย ด้านการใช้ประโยชน์
ที่ดิน ด้านการเกษตร และด้าน อื่น ๆ สามารถตรวจได้จากวารสารสำรวจระยะไกล
และสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Journal of Remote Sensing and GIS Applications)
ที่ออกโดยสมาคมสำรวจข้อมูลจากระยะไกลและสารสนเทศภูมิศาสตร์ (องค์การมหาชน) หรือ
วารสารที่เกี่ยวข้อง อื่น ๆ นอกจากนี้แล้ว สมพร สง่าวงศ์ (2543) ได้รวบรวมบทความทางวิชาการ
ด้านสำรวจระยะไกล และสารสนเทศภูมิศาสตร์ไว้ กรณีศึกษา ซึ่งอาจจะเป็นแนวทางในการ
นำเอาข้อมูลสำรวจระยะไกล ไปประยุกต์ใช้ในสาขาที่สนใจต่อไป
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rsurban.jpg
โบราณคดี
ภาพถ่ายจากดาวเทียมรายละเอียดสูง ใช้ติดตามพื้นที่ แหล่งชุมชนโบราณ หรือพื้นที่โบราณสถาน
ภาพถ่ายจากดาวเทียมรายละเอียดสูง ช่วยติดตามเพื่อการบำรุงรักษา คู คันดินรอบชุมชน
สระน้ำหรือบาราย เขื่อน
สระน้ำหรือบาราย เขื่อน
http://www.scitu.net/gcom/wp-content/uploads/2008/08/rshistory.jpg
การแปลความหมายภาพจากดาวเทียมด้วยสายตา
การแปลความหมายภาพจากดาวเทียมด้วยสายตา
การแปลภาพ (Image Interpretation) เป็นวิธีการแปลความหมายจากข้อมูลภาพ
ด้วยสายตาเพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่ต้องการ เช่นลักษณะการใช้ที่ดิน การเลือกแปลภาพด้วยสายตา
โดยทั่วไปแล้วมักจะเป็นข้อมูลที่อยู่ในลักษณะแผ่นภาพ หรือแผ่นฟิล์ม การจำแนกข้อมูลด้วยวิธีนี้
มักจะประมวลและวิเคราะห์ข้อมูลที่ไดจ้ ากภาพถ่ายทางอากาศหรือภาพดาวเทียมเขา้ กับขอ้ มูล
อื่น ๆ เช่น ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจภาคสนาม
ผู้ที่สามารถจะทำการแปลภาพได้ดีนั้นจะต้องมีคุณสมบัติที่เหมาะสม เช่น มีพื้นความรู้
ในสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องพอสมควร มีสภาพความคิดที่กว้างไกล สามารถที่จะประมวลเรื่องราว
หลายอย่างเข้าด้วยกัน และมีความคิดพิจารณาอยู่เสมอ เพื่อที่จะนำไปสู่การตีความให้ดียิ่งขึ้น
และ มีประสบการณ์ ในการแปลข้อมูลมาแล้วพอสมควรนอกจากคุณสมบัติของผู้แปลแล้ว
ยังมีปัจจัยด้านอื่น ๆ ที่ควรจะนำมาพิจารณาร่วมด้วย คือ
(1) คุณภาพของข้อมูล เช่นควรเป็นภาพที่มีมาตราส่วนที่เหมาะสม ได้จากการเก็บบันทึก
ข้อมูลที่ดี ไม่มีความบกพร่องของระบบบันทึกข้อมูล
(2) ความพร้อมของอุปกรณ์ ซึ่งจะช่วยในการแปลข้อมูลภาพได้สะดวก รวดเร็ว และ
ถูกต้องมากขึ้น เช่น เครื่องมองภาพสามมิติ (Stereoscope) ช่วยให้ผู้แปลสามารถ
มองเห็น ความสูงต่ำของวัตถุ หรือภูมิประเทศในภาพถ่ายทางอากาศ และ
เครื่องถ่ายทอดรายละเอียดจากแผ่นฟิล์มของข้อมูลภาพดาวเทียม (Image projector)
ช่วยให้ผู้แปลสามารถดึงข้อมูลที่ต้องการออกมาจากภาพได้รวดเร็ว เป็นต้น
3.7.1 ขั้นตอนในการแปลภาพ
การแปลภาพดาวเทียมอาจแบ่งออกได้เป็น 3 ขั้นตอนใหญ่
(สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (2540, หน้า 148) ดังนี้
(1) การอ่านข้อมูลภาพ เป็นขั้นตอนเบื้องต้นในการแปลภาพจากดาวเทียม เพื่อบ่งบอก
สิ่งที่ปรากฏในภาพ โดยใช้ข้อมูลเกี่ยวกับ รูปร่าง ขนาด รูปแบบ ความเข้ม
ความหยาบละเอียดสี (Texture) เงา และความสัมพันธ์เกี่ยวเนื่อง (Association)
กับวัตถุข้างเคียงหรือสภาพภูมิประเทศ
(2) การวัดปริมาณเชิงกายภาพ เช่น ความยาว แหล่งที่ตั้ง ความสูง อุณหภูมิ หรือ อื่น ๆ
โดยอาศัยข้อมูลอ้างอิง หรือข้อมูลที่ได้จากการเปรียบเทียบ
(3) การวิเคราะห์ภาพ เป็นการทำความเข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลที่ได้จากการ
แปลกับสถานการณ์จริง เป็นการตรวจสอบข้อมูลที่ได้จากการแปลให้มีความ
ถูกต้องยิ่งขึ้น
ผลสุดท้ายก็คือการจัดทำแผนที่ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ แผนที่ที่ได้จากการแปลภาพนี้
เรียกว่า“แผนที่เฉพาะเรื่อง”
คู่มือในการแปล
เนื่องจากผู้แปลภาพมีความแตกต่างกันในเรื่องความรู้เดิม ประสบการณ์ในการแปล
และความเคยชิน อาจทำให้ผลการแปลภาพออกมาไม่ตรงกัน ดังนั้น จึงได้แสดงคู่มือมาตรฐาน
เพื่อเป็นหลักเกณฑ์ที่ใช้ในการแยกแยะวัตถุตามหลักการอ่านข้อมูลภาพ เช่น ตารางที่ 3
แสดงตัวอย่างคู่มือการแปลสิ่งปกคลุมดินจากภาพข้อมูลดาวเทียม LANDSAT
ตารางที่ 3 : ตัวอย่างคู่มือการแปลสิ่งปกคลุมดนิ จากภาพข้อมลู ดาวเทียม LANDSAT
ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (2540, หน้า 155)
การแปลภาพ (Image Interpretation) เป็นวิธีการแปลความหมายจากข้อมูลภาพ
ด้วยสายตาเพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่ต้องการ เช่นลักษณะการใช้ที่ดิน การเลือกแปลภาพด้วยสายตา
โดยทั่วไปแล้วมักจะเป็นข้อมูลที่อยู่ในลักษณะแผ่นภาพ หรือแผ่นฟิล์ม การจำแนกข้อมูลด้วยวิธีนี้
มักจะประมวลและวิเคราะห์ข้อมูลที่ไดจ้ ากภาพถ่ายทางอากาศหรือภาพดาวเทียมเขา้ กับขอ้ มูล
อื่น ๆ เช่น ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจภาคสนาม
ผู้ที่สามารถจะทำการแปลภาพได้ดีนั้นจะต้องมีคุณสมบัติที่เหมาะสม เช่น มีพื้นความรู้
ในสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องพอสมควร มีสภาพความคิดที่กว้างไกล สามารถที่จะประมวลเรื่องราว
หลายอย่างเข้าด้วยกัน และมีความคิดพิจารณาอยู่เสมอ เพื่อที่จะนำไปสู่การตีความให้ดียิ่งขึ้น
และ มีประสบการณ์ ในการแปลข้อมูลมาแล้วพอสมควรนอกจากคุณสมบัติของผู้แปลแล้ว
ยังมีปัจจัยด้านอื่น ๆ ที่ควรจะนำมาพิจารณาร่วมด้วย คือ
(1) คุณภาพของข้อมูล เช่นควรเป็นภาพที่มีมาตราส่วนที่เหมาะสม ได้จากการเก็บบันทึก
ข้อมูลที่ดี ไม่มีความบกพร่องของระบบบันทึกข้อมูล
(2) ความพร้อมของอุปกรณ์ ซึ่งจะช่วยในการแปลข้อมูลภาพได้สะดวก รวดเร็ว และ
ถูกต้องมากขึ้น เช่น เครื่องมองภาพสามมิติ (Stereoscope) ช่วยให้ผู้แปลสามารถ
มองเห็น ความสูงต่ำของวัตถุ หรือภูมิประเทศในภาพถ่ายทางอากาศ และ
เครื่องถ่ายทอดรายละเอียดจากแผ่นฟิล์มของข้อมูลภาพดาวเทียม (Image projector)
ช่วยให้ผู้แปลสามารถดึงข้อมูลที่ต้องการออกมาจากภาพได้รวดเร็ว เป็นต้น
3.7.1 ขั้นตอนในการแปลภาพ
การแปลภาพดาวเทียมอาจแบ่งออกได้เป็น 3 ขั้นตอนใหญ่
(สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (2540, หน้า 148) ดังนี้
(1) การอ่านข้อมูลภาพ เป็นขั้นตอนเบื้องต้นในการแปลภาพจากดาวเทียม เพื่อบ่งบอก
สิ่งที่ปรากฏในภาพ โดยใช้ข้อมูลเกี่ยวกับ รูปร่าง ขนาด รูปแบบ ความเข้ม
ความหยาบละเอียดสี (Texture) เงา และความสัมพันธ์เกี่ยวเนื่อง (Association)
กับวัตถุข้างเคียงหรือสภาพภูมิประเทศ
(2) การวัดปริมาณเชิงกายภาพ เช่น ความยาว แหล่งที่ตั้ง ความสูง อุณหภูมิ หรือ อื่น ๆ
โดยอาศัยข้อมูลอ้างอิง หรือข้อมูลที่ได้จากการเปรียบเทียบ
(3) การวิเคราะห์ภาพ เป็นการทำความเข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลที่ได้จากการ
แปลกับสถานการณ์จริง เป็นการตรวจสอบข้อมูลที่ได้จากการแปลให้มีความ
ถูกต้องยิ่งขึ้น
ผลสุดท้ายก็คือการจัดทำแผนที่ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ แผนที่ที่ได้จากการแปลภาพนี้
เรียกว่า“แผนที่เฉพาะเรื่อง”
คู่มือในการแปล
เนื่องจากผู้แปลภาพมีความแตกต่างกันในเรื่องความรู้เดิม ประสบการณ์ในการแปล
และความเคยชิน อาจทำให้ผลการแปลภาพออกมาไม่ตรงกัน ดังนั้น จึงได้แสดงคู่มือมาตรฐาน
เพื่อเป็นหลักเกณฑ์ที่ใช้ในการแยกแยะวัตถุตามหลักการอ่านข้อมูลภาพ เช่น ตารางที่ 3
แสดงตัวอย่างคู่มือการแปลสิ่งปกคลุมดินจากภาพข้อมูลดาวเทียม LANDSAT
ตารางที่ 3 : ตัวอย่างคู่มือการแปลสิ่งปกคลุมดนิ จากภาพข้อมลู ดาวเทียม LANDSAT
ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (2540, หน้า 155)
การวิเคราะห์และจำแนกรายละเอียดข้อมูลแผ่นภาพหรือแผ่นฟิล์มด้วยสายตา
การวิเคราะห์และจำแนกรายละเอียดข้อมูลแผ่นภาพหรือแผ่นฟิล์มด้วยสายตา
1 การแสดงภาพสี (Colour Display )
การแสดงสีของข้อมูลดาวเทียมมีความสำคัญต่อการแปลข้อมูลด้วยสายตามาก เนื่องจาก
ตาของมนุษย์สามารถจำแนกภาพสีได้มากกว่าภาพสีเทา ดังนั้นการใช้ภาพสีจึงสามารถช่วย
ในการเพิ่มรายละเอียดต่าง ๆ ในภาพได้ดีกว่าสีขาวดำ การทำภาพผสมสี (Color composite)
เพื่อสร้างสีขึ้นมาใหม่จากข้อมูลหลายช่วงคลื่น ซึ่งแยกออกได้อีก 2 วิธี (รูปที่ 6) คือ
(1) การทำภาพผสมสีบวก (Additive Primary Color) โดยทำให้แต่ละแบนด์ที่เป็นสี ขาว-
ดำ กลายเป็นสีบวก ใช้แหล่งกำเนิดแสง 3 สี คือ สีน้ำเงิน (Blue) สีเขียว (Green)
และสีแดง (Red) เมื่อนำมาซ้อนทับกันทำให้ได้ภาพสีผสม ปรากฏสีต่าง ๆ
ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎี เช่น ภาพที่ได้จากการแสดงผลหลายช่วงคลื่นจอกราฟิกสี
(2) การทำภาพผสมสีลบ (Subtractive Primary Color) สร้างจากการผสมระหว่างแม่สี
สีน้ำเงินเขียว (Cyan) ม่วงแดง (Magenta) และเหลือง (Yellow) เช่น การพิมพ์ภาพสี
เป็นต้น
ภาพสีผสมเท็จ ( False Color Composite) เป็นการแสดงภาพโดยใช้ช่วงคลื่นตั้งแต่ 3
ช่วงมาซ้อนกันแล้วใส่สีลงบนแต่ละช่วงคลื่น เช่น ใช้แบนด์สีเขียวเป็นสีน้ำเงิน ใช้แบนด์สีแดง
เป็นสีเขียว และใช้แบนด์อินฟราเรดใกล้เป็นสีแดง ผลที่ได้เป็นภาพสีเท็จ พืชพรรณจะมีสีแดง
ซึ่งจะช่วยทำให้ผู้แปลจำแนกวัตถุต่างชนิดได้ดีขึ้น รูปที่ 7 เป็น ตัวอย่างการทำภาพผสมสีเท็จ
แบนด์ 3 5 4 (น้ำเงิน เขียว แดง หรือ BGR) ของดาวเทียมระบบ ETM บริเวณอำเภอจอมทอง
บันทึกภาพเมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2543 รูปที่ 8 เป็นการแปลความหมายด้วยสายตา
ของสิ่งปกคลุมดินที่อยู่บนภาพสีผสมเท็จ
1 การแสดงภาพสี (Colour Display )
การแสดงสีของข้อมูลดาวเทียมมีความสำคัญต่อการแปลข้อมูลด้วยสายตามาก เนื่องจาก
ตาของมนุษย์สามารถจำแนกภาพสีได้มากกว่าภาพสีเทา ดังนั้นการใช้ภาพสีจึงสามารถช่วย
ในการเพิ่มรายละเอียดต่าง ๆ ในภาพได้ดีกว่าสีขาวดำ การทำภาพผสมสี (Color composite)
เพื่อสร้างสีขึ้นมาใหม่จากข้อมูลหลายช่วงคลื่น ซึ่งแยกออกได้อีก 2 วิธี (รูปที่ 6) คือ
(1) การทำภาพผสมสีบวก (Additive Primary Color) โดยทำให้แต่ละแบนด์ที่เป็นสี ขาว-
ดำ กลายเป็นสีบวก ใช้แหล่งกำเนิดแสง 3 สี คือ สีน้ำเงิน (Blue) สีเขียว (Green)
และสีแดง (Red) เมื่อนำมาซ้อนทับกันทำให้ได้ภาพสีผสม ปรากฏสีต่าง ๆ
ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎี เช่น ภาพที่ได้จากการแสดงผลหลายช่วงคลื่นจอกราฟิกสี
(2) การทำภาพผสมสีลบ (Subtractive Primary Color) สร้างจากการผสมระหว่างแม่สี
สีน้ำเงินเขียว (Cyan) ม่วงแดง (Magenta) และเหลือง (Yellow) เช่น การพิมพ์ภาพสี
เป็นต้น
รูปที่ 6: วิธีการผสมสีภาพ
ที่มา : Japan Association of Remote Sensing (1993, หน้า 193 )
2 การสร้างภาพสีผสมเท็จภาพสีผสมเท็จ ( False Color Composite) เป็นการแสดงภาพโดยใช้ช่วงคลื่นตั้งแต่ 3
ช่วงมาซ้อนกันแล้วใส่สีลงบนแต่ละช่วงคลื่น เช่น ใช้แบนด์สีเขียวเป็นสีน้ำเงิน ใช้แบนด์สีแดง
เป็นสีเขียว และใช้แบนด์อินฟราเรดใกล้เป็นสีแดง ผลที่ได้เป็นภาพสีเท็จ พืชพรรณจะมีสีแดง
ซึ่งจะช่วยทำให้ผู้แปลจำแนกวัตถุต่างชนิดได้ดีขึ้น รูปที่ 7 เป็น ตัวอย่างการทำภาพผสมสีเท็จ
แบนด์ 3 5 4 (น้ำเงิน เขียว แดง หรือ BGR) ของดาวเทียมระบบ ETM บริเวณอำเภอจอมทอง
บันทึกภาพเมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2543 รูปที่ 8 เป็นการแปลความหมายด้วยสายตา
ของสิ่งปกคลุมดินที่อยู่บนภาพสีผสมเท็จ
รูปที่ 7: การแสดงภาพสีผสมเท็จของข้อมูลดาวเทียมสำรวจทรัพยากรโลก LANDSAT-7
ที่มา: เอกสารประกอบการเรียน-การสอนวิชา GEO 154375 ประจำภาคเรียนที่ 1/2544
โดย อ. ดร. สมพร สง่าวงศ์ ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
การแปลความหมายจากภาพสีผสมเท็จ
ตัวอย่างจากดาวเทียมสำรวจทรัพยากรโลก LANDSAT-7
ภาพสีผสมเท็จบริเวณอำเภอจอมทอง จ.เชียงใหม่ (บันทึกเมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2543)
รูปที่ 8: การแปลความหมายภาพสีผสมเท็จบริเวณอำเภอจอมทอง จ. เชียงใหม่
(บันทึกเมื่อวันที่ 5 มีนาคม 2543)
ที่มา: เอกสารประกอบการเรียน-การสอนวิชา GEO 154375ประจำภาคเรียนที่ 1/2544
โดย อ. ดร. สมพร สง่าวงศ์ ภาควิชาภูมิศาสตร์
ประเภทของดาวเทียมสำรวจโลก
การพัฒนาดาวเทียมสำรวจโลกยังคงดำเนินต่อไปอย่างต่อเนื่อง และมีแนวโน้มพัฒนาให้
ดาวเทียมมีอุปกรณ์หลากหลายชนิด และมีศักยภาพในการบันทึกข้อมูลในรายละเอียดสูงขึ้น
ดาวเทียมดวงหนึ่ง ๆ จึงทำได้หลายหน้าที่ โดยทั่วไปแล้วการจำแนกดาวเทียมสำรวจโลกตาม
หน้าที่แบ่งได้ 4 ชนิดคือ
1. ดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา (Meteorological Satellites)
วัตถุประสงค์ของดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาคือบันทึกภาพชั้นบรรยากาศโลกประจำวันเพื่อให้
ได้ภาพต่อเนื่องของบรรยากาศโลกและมีอุปกรณ์หยั่งวัดอุณหภูมิในชั้นบรรยากาศ เครื่องวัด
การแผ่รังสีของโลก ตัวอย่างดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา เช่นดาวเทียม ATS (Application
Technology Satellite) ปฏิบัติงานใน พ.ศ. 2513 ดาวเทียม SMS (Sunsynchronous
Meteorological Satellites) ปฏิบัติงานช่วงปลายปี พ.ศ. 2513 ดาวเทียมนี้จะ
เคลื่อนตัวอยู่เหนือระดับ อิเควเตอร์ ในระดับความสูงประมาณ 36,000 กม. จะทำการบันทึกภาพพนื้ โลก ในระหว่าง 60 ํ เหนือ และ 60 ํ ใต้ ปัจจบุ นั นี้มดี าวเทียม ทกี่ าํ ลังปฏบิ ตั ิงานอยู่ คือ
GOES (Geostationary Operational Environmental Satellites) West &East ดาวเทียม NOAA
และ ดาวเทียม Meteosat
2. ดาวเทียมสำรวจสมุทรศาสตร์ (Sea Satellites)
ดาวเทียมสำรวจสมุทรศาสตร์สำรวจข้อมูลด้านลักษณะคลื่นผิวน้ำและใต้ผิวน้ำ ความสูง
ของคลื่น ศึกษาน้ำแข็งในทะเล อุณหภูมิผิวหน้าทะเล ไอน้ำในชั้นบรรยากาศ ความเร็วลม
ดาวเทียมสมุทรศาสตร์ ทำการบันทึกในช่วงคลื่น microwave ซึ่งเป็นช่วงคลื่นยาว
ตั วอย่างดาวเทียมสาํ รวจสมุทรศาสตร์ เช่น SEASAT RADARSAT และ MOS-1
3. ดาวเทียมสำรวจแผ่นดิน (Land Satellites- LANDSAT)
ดาวเทียมสำรวจแผ่นดินมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจทรัพยากรธรรมชาติ โดยมีวิวัฒนาการ
เริ่มจากการส่งดาวเทียม LANDSAT-1 (ค.ศ. 1972) ของประเทศสหรัฐอเมริกา และยังส่งดาวเทียม
ดวงถัดมา (LANDSAT-4-5-6) ปัจจุบันใช้ข้อมูลจาก LANDSAT- 5 และ LANDSAT- 7 (ค.ศ.
1999) และดาวเทียมดวงอื่น ๆ เช่น ดาวเทียม SPOT ของประเทศฝรั่งเศส IKONOS
ขององค์การเอกชนของสหรัฐอเมริกา
ดาวเทียมสำรวจแผ่นดินจัดเป็นดาวเทียมที่มีรายละเอียดปานกลาง เช่น
(1) แบบกวาดภาพหลายช่วงคลื่น (Multispectral Scanning System) หรือเรียกย่อ ๆ ว่า
MSS ประกอบด้วย 4 ช่วงคลื่น มีรายละเอียดจุดภาพประมาณ 80 เมตร
และทำการบันทึกข้อมูลในแถบช่วงคลื่นสีเขียว 1 ช่วงคลื่น สีแดง 1 ช่วงคลื่น และ
อินฟราเรดใกล้ 2 ช่วงคลื่น ตารางที่ 1 แสดงคุณสมบัติเชิงพื้นที่ (spatial characteristic)
และเชิงคลื่น (spectral characteristic) และการประยุกต์ใช้ข้อมูลจากดาวเทียมชนิดนี้
(2) LANDSAT Thematic Mapper (TM ) มีรายละเอียดจุดภาพ 30 เมตร
ทำการบันทึกข้อมูลในแถบช่วงคลื่น 7 ช่วงคลื่น คือ น้ำเงิน เขียว แดง อินฟราเรดใกล้
อินฟราเรดกลาง และ ช่วงคลื่นความร้อน (Thermal Wavelength) คุณสมบัติ
และการประยุกต์ใช้ข้อมูลจากดาวเทียมชนิดนี้ แสดงในตารางที่ 2
ปัจจุบันนี้สามารถรับข้อมูลจากดาวเทียมดวงที่ 7 คือ Enhanced Thematic Mapper
(ETM+) ซึ่งให้รายละเอียดจุดภาพ 15 เมตร และเพิ่มรายละเอียดเชิงคลื่นจาก LANDSAT- 5 อีก 1
ช่วงคลื่น คือ แบนด์ 8 มีรายละเอียดจุดภาพประมาณ 15 เมตร
ดาวเทียมมีอุปกรณ์หลากหลายชนิด และมีศักยภาพในการบันทึกข้อมูลในรายละเอียดสูงขึ้น
ดาวเทียมดวงหนึ่ง ๆ จึงทำได้หลายหน้าที่ โดยทั่วไปแล้วการจำแนกดาวเทียมสำรวจโลกตาม
หน้าที่แบ่งได้ 4 ชนิดคือ
1. ดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา (Meteorological Satellites)
วัตถุประสงค์ของดาวเทียมอุตุนิยมวิทยาคือบันทึกภาพชั้นบรรยากาศโลกประจำวันเพื่อให้
ได้ภาพต่อเนื่องของบรรยากาศโลกและมีอุปกรณ์หยั่งวัดอุณหภูมิในชั้นบรรยากาศ เครื่องวัด
การแผ่รังสีของโลก ตัวอย่างดาวเทียมอุตุนิยมวิทยา เช่นดาวเทียม ATS (Application
Technology Satellite) ปฏิบัติงานใน พ.ศ. 2513 ดาวเทียม SMS (Sunsynchronous
Meteorological Satellites) ปฏิบัติงานช่วงปลายปี พ.ศ. 2513 ดาวเทียมนี้จะ
เคลื่อนตัวอยู่เหนือระดับ อิเควเตอร์ ในระดับความสูงประมาณ 36,000 กม. จะทำการบันทึกภาพพนื้ โลก ในระหว่าง 60 ํ เหนือ และ 60 ํ ใต้ ปัจจบุ นั นี้มดี าวเทียม ทกี่ าํ ลังปฏบิ ตั ิงานอยู่ คือ
GOES (Geostationary Operational Environmental Satellites) West &East ดาวเทียม NOAA
และ ดาวเทียม Meteosat
2. ดาวเทียมสำรวจสมุทรศาสตร์ (Sea Satellites)
ดาวเทียมสำรวจสมุทรศาสตร์สำรวจข้อมูลด้านลักษณะคลื่นผิวน้ำและใต้ผิวน้ำ ความสูง
ของคลื่น ศึกษาน้ำแข็งในทะเล อุณหภูมิผิวหน้าทะเล ไอน้ำในชั้นบรรยากาศ ความเร็วลม
ดาวเทียมสมุทรศาสตร์ ทำการบันทึกในช่วงคลื่น microwave ซึ่งเป็นช่วงคลื่นยาว
ตั วอย่างดาวเทียมสาํ รวจสมุทรศาสตร์ เช่น SEASAT RADARSAT และ MOS-1
3. ดาวเทียมสำรวจแผ่นดิน (Land Satellites- LANDSAT)
ดาวเทียมสำรวจแผ่นดินมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจทรัพยากรธรรมชาติ โดยมีวิวัฒนาการ
เริ่มจากการส่งดาวเทียม LANDSAT-1 (ค.ศ. 1972) ของประเทศสหรัฐอเมริกา และยังส่งดาวเทียม
ดวงถัดมา (LANDSAT-4-5-6) ปัจจุบันใช้ข้อมูลจาก LANDSAT- 5 และ LANDSAT- 7 (ค.ศ.
1999) และดาวเทียมดวงอื่น ๆ เช่น ดาวเทียม SPOT ของประเทศฝรั่งเศส IKONOS
ขององค์การเอกชนของสหรัฐอเมริกา
ดาวเทียมสำรวจแผ่นดินจัดเป็นดาวเทียมที่มีรายละเอียดปานกลาง เช่น
(1) แบบกวาดภาพหลายช่วงคลื่น (Multispectral Scanning System) หรือเรียกย่อ ๆ ว่า
MSS ประกอบด้วย 4 ช่วงคลื่น มีรายละเอียดจุดภาพประมาณ 80 เมตร
และทำการบันทึกข้อมูลในแถบช่วงคลื่นสีเขียว 1 ช่วงคลื่น สีแดง 1 ช่วงคลื่น และ
อินฟราเรดใกล้ 2 ช่วงคลื่น ตารางที่ 1 แสดงคุณสมบัติเชิงพื้นที่ (spatial characteristic)
และเชิงคลื่น (spectral characteristic) และการประยุกต์ใช้ข้อมูลจากดาวเทียมชนิดนี้
(2) LANDSAT Thematic Mapper (TM ) มีรายละเอียดจุดภาพ 30 เมตร
ทำการบันทึกข้อมูลในแถบช่วงคลื่น 7 ช่วงคลื่น คือ น้ำเงิน เขียว แดง อินฟราเรดใกล้
อินฟราเรดกลาง และ ช่วงคลื่นความร้อน (Thermal Wavelength) คุณสมบัติ
และการประยุกต์ใช้ข้อมูลจากดาวเทียมชนิดนี้ แสดงในตารางที่ 2
ปัจจุบันนี้สามารถรับข้อมูลจากดาวเทียมดวงที่ 7 คือ Enhanced Thematic Mapper
(ETM+) ซึ่งให้รายละเอียดจุดภาพ 15 เมตร และเพิ่มรายละเอียดเชิงคลื่นจาก LANDSAT- 5 อีก 1
ช่วงคลื่น คือ แบนด์ 8 มีรายละเอียดจุดภาพประมาณ 15 เมตร
4. ดาวเทียมสำรวจนำร่อง (NAVSTAR)
ระบบดาวเทียมสำรวจนำร่อง (NAVigation Sattellite Timing And Ranging
:NAVSTAR) ถูกส่งขึ้นไปเมื่อ ค.ศ. 1978 โดยรัฐบาลสหรัฐอเมริกา เพื่อสนับสนุนการกำหนด
ตำแหน่งระบบจีพีเอส (Global Positioning System: GPS) ใช้ทั้งกิจการทหารและพลเรือน
ระบบนี้จะมดี าวเทียมทงั้ หมดรวม 24 ดวงโคจรอยู่ทคี่ วามสูง 20,200 กม. ผู้ใช้ที่ภาคพื้นดิน
จะต้องมีเครื่องมือรับสัญญานจากดาวเทียมเพื่อสกัดหาตำแหน่งค่าพิกัดภูมิศาสตร์ หรือค่าพิกัด
อื่นๆ เช่นพิกัด UTM
Remote Sensing
ความหมาย และความสำคัญ
การสำรวจจากระยะไกล เป็นวิชาค่อนข้างใหม่ เพราะเริ่มบัญญัติศัพท์นี้เมื่อปี พ.ศ. 2503
โดยประเทศสหรัฐอเมริกา วิชานี้เป็นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแขนงหนึ่ง ที่ใช้ในการบ่งบอก
จำแนก หรือวิเคราะห์คุณลักษณะของวัตถุ และ พื้นที่ โดยปราศจากการสัมผัสโดยตรง
(สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ , 2540, หน้า 2 )
คำว่า “รีโมทเซนซิ่ง“ (Remote Sensing) ประกอบขึ้นมาจากการรวม 2 คำ ซึ่งแยกออกได้ดังนี้
คือ
Remote = ระยะไกล
Sensing = การรับรู้
หากรวมคำ 2 คำเข้าด้วยกัน "Remote Sensing" จึงหมายถึง "การรับรู้จากระยะไกล"
โดยมีนิยามความหมายนี้ได้กล่าวไว้ว่า
“เป็นการสำรวจตรวจสอบคุณสมบัติสิ่งใดๆ ก็ตาม โดยที่มิได้สัมผัสกับสิ่งเหล่านั้นเลย”
ดังนั้นคำว่า "Remote Sensing" จึงมีความหมายที่นิยมเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
“การสำรวจจากระยะไกล”
คำจำกัดความ รีโมทเซนซิ่งในช่วงปี ค.ศ. 1960 คือ
“การใช้พลังงานแม่เหล็กไฟฟ้าในการบันทึกภาพสิ่งที่อยู่โดยรอบ ซึ่งสามารถนำภาพมา
ทำการแปลความ เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่เป็นประโยชน์“
และหลังจากปี ค.ศ. 1960 เป็นต้นมา คำนิยามของ รีโมทเซนซิ่ง ก็ได้มีความหลากหลาย
มากขึ้นตามความแตกต่างของลักษณะวิชาที่เกี่ยวข้อง เช่น
Lillesand and Kiefer (1994) ได้กล่าวว่า:
“remote sensing is the science and art of obtaining information about an
object, area, or phenomenon through the analysis of data acquired by a device
that is not in contact with the object, area or phenomenon under investigation”
สุรชัย (2536) ได้กล่าวว่า :
“รีโมทเซนซิง เป็นวิทยาศาสตร์และศิลปะของการได้มาซึ่งข้อมูลเกี่ยวกับวัตถุ
พื้นที่หรือปรากฏการณ์จากเครื่องบันทึกข้อมูล โดยปราศจากการเข้าไปสัมผัสวัตถ
ุเป้าหมาย ทั้งนี้โดยอาศัยคุณสมบัติของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเป็นสื่อในการได้มาของข้อมูล
3 ลักษณะคือ ช่วงคลื่น (spectral) รูปทรงสัณฐานของวัตถุ(Spatial) บนพื้นโลก
และการเปลี่ยนแปลงตามช่วงเวลา (Temporal)”
การสำรวจจากระยะไกล เป็นวิชาค่อนข้างใหม่ เพราะเริ่มบัญญัติศัพท์นี้เมื่อปี พ.ศ. 2503
โดยประเทศสหรัฐอเมริกา วิชานี้เป็นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแขนงหนึ่ง ที่ใช้ในการบ่งบอก
จำแนก หรือวิเคราะห์คุณลักษณะของวัตถุ และ พื้นที่ โดยปราศจากการสัมผัสโดยตรง
(สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ , 2540, หน้า 2 )
คำว่า “รีโมทเซนซิ่ง“ (Remote Sensing) ประกอบขึ้นมาจากการรวม 2 คำ ซึ่งแยกออกได้ดังนี้
คือ
Remote = ระยะไกล
Sensing = การรับรู้
หากรวมคำ 2 คำเข้าด้วยกัน "Remote Sensing" จึงหมายถึง "การรับรู้จากระยะไกล"
โดยมีนิยามความหมายนี้ได้กล่าวไว้ว่า
“เป็นการสำรวจตรวจสอบคุณสมบัติสิ่งใดๆ ก็ตาม โดยที่มิได้สัมผัสกับสิ่งเหล่านั้นเลย”
ดังนั้นคำว่า "Remote Sensing" จึงมีความหมายที่นิยมเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า
“การสำรวจจากระยะไกล”
คำจำกัดความ รีโมทเซนซิ่งในช่วงปี ค.ศ. 1960 คือ
“การใช้พลังงานแม่เหล็กไฟฟ้าในการบันทึกภาพสิ่งที่อยู่โดยรอบ ซึ่งสามารถนำภาพมา
ทำการแปลความ เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่เป็นประโยชน์“
และหลังจากปี ค.ศ. 1960 เป็นต้นมา คำนิยามของ รีโมทเซนซิ่ง ก็ได้มีความหลากหลาย
มากขึ้นตามความแตกต่างของลักษณะวิชาที่เกี่ยวข้อง เช่น
Lillesand and Kiefer (1994) ได้กล่าวว่า:
“remote sensing is the science and art of obtaining information about an
object, area, or phenomenon through the analysis of data acquired by a device
that is not in contact with the object, area or phenomenon under investigation”
สุรชัย (2536) ได้กล่าวว่า :
“รีโมทเซนซิง เป็นวิทยาศาสตร์และศิลปะของการได้มาซึ่งข้อมูลเกี่ยวกับวัตถุ
พื้นที่หรือปรากฏการณ์จากเครื่องบันทึกข้อมูล โดยปราศจากการเข้าไปสัมผัสวัตถ
ุเป้าหมาย ทั้งนี้โดยอาศัยคุณสมบัติของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเป็นสื่อในการได้มาของข้อมูล
3 ลักษณะคือ ช่วงคลื่น (spectral) รูปทรงสัณฐานของวัตถุ(Spatial) บนพื้นโลก
และการเปลี่ยนแปลงตามช่วงเวลา (Temporal)”
สมัครสมาชิก:
บทความ (Atom)